Εκδηλώσεις

ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ
ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

 

Επί τέλους ήλθε το πλήρωμα του χρόνου.

Το πορτρέτο του ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ, έργο του καταγόμενου από την ομώνυμη Τοπική Κοινότητα, ζωγράφου κ. Αθανασίου  Βοζιάνη, φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο  και έχει αναρτηθεί ανάμεσα  στα άλλα πορτρέτα των Εθνικών Ηρώων της Επανάστασης του 1821.  Σε μία λιτή και καλά οργανωμένη  εκδήλωση τιμής για τον Μακεδόνα Ηρωα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Εμμανουήλ Παπά Αθηνών και η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ», έγινε  η παράδοση του πορτρέτου  από τον εκπρόσωπο  του Συλλόγου και της Εταιρείας κ. Αριστείδη Αθ. Δράγιο, στον εκπρόσωπο  της Ιστορικής  και Εθνικής Εταιρείας της Ελλάδος κ. Ευάγγελο  Τσίμπανη.

Η εκδήλωση άρχισε  με μία προσφώνηση της καταγόμενης  από την Τοπική Κοινότητα Εμμανουήλ Παπάς, παρουσιάστριας  κας. Μαρίας Νικόλτσιου, η οποία αφού προσφώνησε  τους παρευρισκομένους  εκπροσώπους  των Εκκλησιαστικών, Πολιτικών, Στρατιωτικών Αρχών και εκπροσώπων των Μακεδονικών Σωματείων είπε:

«Σας καλησπερίζουμε στην σημερινή εκδήλωση τιμής του Αρχιστρατήγου των Μακεδονικών δυνάμεων του 1821 Εμμανουήλ Παπά που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Εμμανουήλ Παπάς και η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Εμμανουήλ Παπάς και σας ευχαριστούμε θερμά για την  παρουσία σας.

Η σημερινή  εκδήλωση γίνεται σε μία συγκυρία κρίσιμη για την χώρα καθώς προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της και να ξαναβρεί την οικονομική της ανεξαρτησία, χωρίς να παραβλέπει την πολιτιστική της ταυτότητα.

Είμαστε όμως τυχεροί καθώς η Ελλάδα διαθέτει ένα ιστορικό κεφάλαιο διανθισμένο από προσωπικότητες, που αποτελούν πρότυπα προς μίμηση, που μας εμπνέουν και μας  δίνουν κατευθύνσεις με το θάρρος και τους αγώνες τους.  Εξέχουσα θέση το πάνθεον των αγωνιστών κατέχει ο Εμμανουήλ  Παπάς.

Η σημερινή εκδήλωση είναι αφιερωμένη στον Εθνικό Ηρωα Εμμανουήλ Παπά, με την συμπλήρωση των 191 χρόνων από τον θάνατό του  και με αφορμή την παράδοση του πορτρέτου του Εμμανουήλ Παπά στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Ευθύς αμέσως ο κύριος Αριστείδης Αθανασίου Δράγιος, που κατάγεται από την Τοπική Κοινότητα του Δήμου Εμμανουήλ Παπά,  Συμβολαιογράφος, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Αθηνών και της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Εμμανουήλ Παπάς ως και Πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Σερραϊκών Συλλόγων Αττικής, θα αρχίσει το πρόγραμμα με έναν χαιρετισμό.

Θέλω να σημειώσω και να τονίσω ιδιαίτερα εδώ, ότι επί μία τεσσαρακονταετία από της εγκαταστάσεώς του στην Αθήνα και μέχρι σήμερα, είναι γνωστή η μεγάλη του προσφορά  στην προβολή της ζωής και της δράσης του Εμμανουήλ Παπά, της διάδοσης της ιστορίας του χωριού του και στα πολιτιστικά δρώμενα του Ν. Σερρών και γενικότερα της Μακεδονίας.

Ακολούθως έδωσε τον λόγο στον κ. Αριστείδη Δράγιο, ο οποίος ευχαρίστησε την κα. Νικόλτσιου  για την φιλόφρονη προς το πρόσωπό του αναφορά  και καλωσόρισε με την σειρά  του εκ μέρους του Πολιτιστικού Συλλόγου  και της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ» τους παρευρισκομένους  και τους ευχαρίστησε θερμά για την παρουσία τους.  Παρέστησαν  κατά την εκδήλωση:

- Ο Πανοσιολογιότατος πάτερ Δημήτριος Νίκου, ως εκπρόσωπος του Μακαριοτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου

- Η Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Σερραία Βουλευτής κυρία Μαρία Κόλλια – Τσαρουχά και ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Βουλής κυρίου Ευαγγέλου Μεϊμαράκη

- Εκ μέρους του Αρχηγού ΓΕΣ ο Αντισυνταγματάρχης κ.  Γκουβίνας

- Εκ μέρους του Αρχηγού ΓΕΑ ο Ανισμήναρχος κ.  Πατσιούρας Κωνσταντίνος

- Εκ μέρους του Αρχηγού ΓΕΝ ο Αντιπλοίαρχος  κ. Σταυρίτης

- Εκ μέρους του κόμματος ΣΥ.ΡΙΖ.Α   - Ε.Κ.Μ.  ο Βουλευτής κ Νάσος Αθανασίου

- Εκ μέρους του Δημάρχου Εμμανουήλ Παπά η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου  κ. Μαρία Τερζή

- Εκ μέρους του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου η Διευθύντρια κ. Ευθυμία Παπασπύρου και ο εκπρόσωπος  της Εθνολογικής Ιστορικής Εταιρείας της Ελλάδος και μέλος του Δ.Σ. κ.      Ευάγγελος  Τσίμπανης

- Εκ μέρους της Παμμακεδονικής Συνομοσπονδίας ο Α’ Αντιπρόεδρος κ. Σίμος      Παπαδόπουλος

- Εκ μέρους  της  Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Σερρών – Μελενίκου ο Πρόεδρος κ.  Θωμάς Πέννας

- Εκ μέρους της Ενώσεως Βορείων Ελλήνων (Ηπειρωτών – Μακεδόνων και Θρακών) κ Κωνσταντίνος Β. Χιώλος Δόκτωρ Νομικής - Δικηγόρος

- Εκ μέρους του Συνδέσμου Αλέξανδρου Φιλίππου «Ελλην Μακεδών» ο κ. Ευάγγελος Στόγιος

Εκπρόσωποι άλλων Ομοσπονδιών, Πολιτιστικών Συλλόγων και Μακεδονικών Σωματείων Αττικής

Την εκδήλωση χαιρέτησε  και ο Παμχαλκιδιακός Σύλλολος «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ»

Ακόμα με έγγραφά τους χαιρέτησαν την εκδήλωση ο Υπουργός Μακεδονίας και Θράκης κ. Θεόδωρος Καράογλου.

Οι Βουλευτές Σερρών κ. Μενέλαος Βλάχβεης και Φωτεινή Αραμπατζή (Οι επιστολές τους δημοσιεύονται στο τέλος του ρεπορτάζ) ως και ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Σερρών κ. Χρήστος Μέγκλας, ο οποίος ευχήθηκε καλή επιτυχία στο έργο του Συλλόγου και στην πρωτοβουλία που ανέλαβαν να αναδείξουν για άλλη μία φορά την ιστορία των Σερρών και ιδιαίτερα τον Αρχιστράτηγο των Μακεδονικών Δυνάμεων του 1821.

Ακόμα παρέστησαν πολλοί συγχωριανοί και φίλοι του Συλλόγου και της Εταιρείας.

Ο κ. Δράγιος προσέθεσε στη συνέχεια τα εξής:

«Σήμερα για τους διοργανωτές Συλλόγους μας, του Δήμου Εμμανουήλ Παπά και τους συγχωριανούς μας, είναι μία ξεχωριστή ημέρα.  Γιατί στο ιστορικό αυτό κτίριο την παλιά Βουλή των Ελλήνων, για πρώτη φορά διοργανώνεται εκδήλωση στην μνήμη του Εμμανουήλ Παπά.  Την ιδιαιτερότητα της εκδήλωσης επισφραγίζει η φύλαξη και η ανάρτηση του πορτρέτου του Εμμανουήλ Παπά στο χώρο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, που για τους επόμενους αιώνες θα είναι αναπόσπαστο τμήμα των φυλασσομένων πορτρέτων άλλων εθνικών ηρώων και γενικά εκθεμάτων και κειμηλίων του Μουσείου.

Για την ζωή, την δράση και την συμβολή του Εμμανουήλ Παπά στον Αγώνα του 1821 θα αναφερθεί ο σημερινός ομιλητής.  Εγώ θα αρκεστώ να επισημάνω την μεγάλη και ασύγκριτη εθνική προσφορά του στον Αγώνα, αφού με τις δικές δυνάμεις και με δικά του αποκλειστικά χρήματα, μαζί με τον περήφανο Μακεδονικό λαό, συγκράτησε επί έξι μήνες τις πολυάριθμες στρατιωτικές δυνάμεις των Τούρκων που επετέθηκαν να καταπνίξουν την επανάσταση στην Μακεδονία και η δυνατότητα που έδωσε στους Αρχηγούς της Νότιας Ελλάδος να οργανωθούν καλύτερα.

Θα επαναλάβω μόνο, ένα απόσπασμα από την ομιλία μου, που έγινε στα αποκαλυπτήρια της προτομής του, στην Αθήνα στο πάνθεον των Ηρωων του Πεδίου του Αρεως, τον Νοέμβριο του 1978 και αναφερόμενος στο πρόσωπό του είπα: « Ο Εμμανουήλ Παπάς είναι για την Μακεδονία και το Εθνος, ότι είναι ο Κολοκοτρώνης για τον Μωριά, ο Καραϊσκάκης για την Ρούμελη, ο Μάρκος Μπότσαρης για το Σούλι, ο Κανάρης και Μιαούλης για το Αιγαίο αλλά και κάτι παραπάνω.  Ο Εμμανουήλ Παπάς δεν υπήρξε μόνο ο πολεμικός ηγέτης του Ελληνισμού του Βορρά, ήταν επιπλέον ο γενικά αναγνωρισμένος πολιτικός Αρχηγός του, ο εθνικοκοινωνικός παράγοντας, το στέλεχος της φιλικής Εταιρείας, ο πάμπλουτος άρχοντας και υπερασπιστής των υποδούλων, ο μεγάλος χρηματοδότης του Αγώνα, το χαρακτηριστικό παράδειγμα του αναγεννημένου ελληνισμού, αυτοθυσίας, αλτρουϊσμού και αυταπαρνήσεως στον βωμό της ελευθερίας, ο άνθρωπος στον οποίο στήριξαν τις ελπίδες τους οι Μακεδόνες και οι Υψηλάντες.

Σας ευχαριστώ θερμά.»

Η κυρία Νικόλτσιου ευχαρίστησε τον κ. Δράγιο και κάλεσε στο βήμα την Αντιπρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων κυρία Μαρία Κόλλια Τσαρουχά, η οποία κατάγεται και αυτή από την ομώνυμη κοινότητα η οποία σε σύντομο χαιρετισμό της, αφού μετέφερε τους χαιρετισμούς του Προέδρου της Βουλής κου Βαγγέλη Μειμαράκη, ευχήθηκε σε όλους καλή χρονιά και τόνισε μεταξύ των άλλων:

Κοινή μοίρα μας συνδέει με τον Εμμανουήλ Παπά και θεωρώ τιμή μου που μεγάλωσα στο ιστορικό αυτό χωριό, με τα γραφικά του σοκάκια, έχοντας στο μυαλό μου πολλές παιδικές και ανεξάντλητες αναμνήσεις.  Σημαντική η σημερινή ημέρα, με την τοποθέτηση του Πορτρέτου του Εμμανουήλ Παπά στο Ιστορικό Εθνικό Μουσείο.  Η προσφορά του στον Αγώνα παραλείφθηκε και δεν αναδείχθηκε.  Εύχομαι να υπάρχει η ανάλογη συνέχιση για το χωριό και τη Μακεδονία, που ποτέ δεν είναι αργά για την προβολή του Ηρωα.  Εκφράζω τα θερμά μου συγχαρητήρια, για τις προσπάθειες που έκανε μέχρι σήμερα ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αθηνών και η Αστική Εταιρεία, για την προβολή του Εθνικού μας Ηρωα.

Στη συνέχεια  ο κύριος Δράγιος ευχαρίστησε την κυρία Κόλλια για την σημερινή της παρουσία και για τον ένθερμο χαιρετισμό της.

Στη συνέχεια η κυρία Νικόλτσιου, κάλεσε στο βήμα την πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου  Εμμανουήλ Παπά την κυρία Μαρία Τερζή, να απευθύνει χαιρετισμό εκ μέρους του Δημάρχου του Δήμου Εμμανουήλ Παπά κυρίου Ευαγγέλου Καλαθά, η οποία σε κοινό χαιρετισμό τόνισε τα εξής:

Κύριε Πρόεδρε,

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Έχω την ιδιαίτερη τιμή και χαρά σήμερα ως Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Εμμ. Παππά να χαιρετίζω μία σημαντική πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Αθηνών  «ΕΜΜ. ΠΑΠΠΑΣ» και της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας  «ΕΜΜ. ΠΑΠΠΑΣ» .

Με ιδιαίτερα λοιπόν αισθήματα χαράς, συγκίνησης και περηφάνειας χαιρετίζω την επετειακή εκδήλωση που τιμά τον ήρωα μιας μικρής Κοινότητας  της Κεντρικής Μακεδονίας που σφράγισε με τη δράση και την προσφορά του την ιστορία της χώρα μας. Γιατί κάθε φορά, σε τέτοιες στιγμές, σε τέτοιες επετείους σαν τη σημερινή, δίνεται η ευκαιρία να ξαναδιαβάζουμε την ιστορία μας. Να τροφοδοτήσουμε μνήμες οι οποίες διεγείρουν το νου και την καρδιά μας. Και μ΄αυτόν τον τρόπο να ανατροφοδοτήσουμε τη γνώση του παρελθόντος μας με την οπτική του σήμερα. Έτσι ο λόγος στις περιστάσεις αυτές θα ανασύρει ξανά γεγονότα, πρόσωπα και αξίες που εξακολουθούν να ζητούν τη δικαίωσή τους στο σήμερα!

Και είναι αλήθεια ότι η Ιστορία της χώρας μας μοιάζει με στίβο, μοιάζει με τον αγωνιστικό χώρο των αρματοδρομιών, τον κύκλο του οποίου διαγράφουν χωρίς διακοπή οι αρματοδρόμοι, οι αγωνιστές!

Κι είναι τιμή μεγάλη για μας σήμερα που η ιστορική μνήμη σταματά στον δικό μας αγωνιστή, στον ήρωα του τόπου μας, του δήμου μας, τον Εμμανουήλ Παππά! Γιατί ο δικός μας ήρωας  μας επιτρέπει για μια ακόμη φορά να ανιχνεύσουμε σπουδαίες παρακαταθήκες, αξίες διαχρονικές που φωτίζουν το δρόμο του σήμερα και ανοίγουν παράθυρο στο μέλλον!

Ποιες είναι αυτές; Προσφορά υλική και ηθική, αγώνας για ανεξαρτησία και ελευθερία, πίστη στην ιδέα της επανάστασης ενάντια στον ξένο ζυγό, προσήλωση στην ιδέα του έθνους, της πατρίδας, ανιδιοτέλεια, αυτοθυσία!

Πώς ακούγονται άραγε όλα αυτά στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς, που η κρίση χτυπάει την πόρτα του καθενός μας;

Πώς ακούγονται όλα αυτά στους θεμελιωτές της αχαλίνωτης κερδοσκοπικής ιδιοτέλειας που επιχειρούν να υποδουλώσουν το έθνος –κράτος στο Μολώχ της αγοράς;

Από τα βάθη του χρόνου αμείλικτη η φωνή του Θουκυδίδη μιλούσε για την ανθρώπινη φύση, η οποία ιδιαίτερα σε τέτοιες περιόδους κρίσης δρα εντός της Ιστορίας έχοντας ως κίνητρο την τιμή και την ωφέλεια. «Πάντων δ’ αὐτῶν αἴτιον ἀρχὴ ἡ διὰ πλεονεξίαν καὶ φιλοτιμίαν•»

Κι όμως μέσα σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον της ιδιοτέλειας και των ανθρώπινων παθών ξεχωρίζουν και οι ηρωικές μορφές, που βρίσκονται στην αντίπερα όχθη, που σηκώνοντας το βάρος της εθνικής και συλλογικής ευθύνης υπερβαίνουν το δίχτυ των ταπεινών παθών που παγιδεύουν τον άνθρωπο,  και φτάνουν στα όρια της ανιδιοτέλειας και της θυσίας!

Έτσι ακριβώς νιώθουμε και το πέρασμα του Εμμανουήλ Παππά μέσα στα σκοτάδια της ένδοξης Ιστορίας μας! Την ανιδιοτέλεια της προσφοράς του στην πατρίδα, στο έθνος «το ελληνικόν» θυμόμαστε!

«Η μνήμη όμως, όπου και να την αγγίξεις πονεί» μας λέει ο Ποιητής! Και η ιστορία μας έχει τέτοιες σκοτεινές σελίδες που πονούν, όπως: πολιτικές αντιπαραθέσεις και αναταραχές, εμφύλια διαμάχη, κοινωνική δυσαρέσκεια. Έχει όμως και τις φωτεινές πλευρές της, γιατί ακριβώς τότε ήταν που ο απελευθερωτικός αγώνας ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία δυνάμωνε σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο μέσα από ισχυρά κινήματα αλληλελεγγύης και σφυρηλατούνταν το αγωνιστικό φρόνημα με μεγαλόπνοες ιδέες.

Σημεία και του σήμερα οι αντιθέσεις αυτές! Κινητήρια δύναμή μας όμως η ελπίδα για αλλαγή, οι υψιπετείς ιδέες για ελευθερία και δημοκρατία και πάλι, αλλά και το χρέος προς την πατρίδα!

Σήμερα που οι λαοί αγωνίζονται να συνυπάρξουν αρμονικά μέσα σε υπερεθνικούς σχηματισμούς με βάση τις πανανθρώπινες αρχές της ελευθερίας, της ισότητας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης,

 

  •  Σήμερα που το δίκαιο του οικονομικά ισχυρού γίνεται νόμος,
  •  Σήμερα, που οι διεθνείς κανόνες δικαίου απειλούνται από την αλαζονεία της υπερδύναμης,
  •  Σήμερα, που η νέα γενιά βιώνει το ναυάγιο των μεγάλων οραμάτων και των υψηλών ιδανικών,

Επιβάλλεται όσο ποτέ άλλοτε να σβήσουμε

  •  όλα τα χαρακώματα των αδυναμιών μας
  •  τις πολιτικές ιδεοληψίες μας
  •  τις διχαστικές πρακτικές μας
  •  τις τακτικές του κομματικού ωφελιμισμού που ακυρώνουν το πολιτικό γίγνεσθαι

Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, επιβάλλεται να κρατήσουμε το λυχνάρι της ιστορικής μας μνήμης λαμπερό! Και μέσα από τις ωδίνες του χθες «να λογαριάσουμε», καθώς λέει και ο ποιητής, «πώς προχωρούμε, κατά πώς προχωρούμε»!

Τούτες τις κρίσιμες ώρες που ορθώνονται κυκλώπεια τα τείχη των οικονομικών συμφερόντων ας βαδίσουμε στα ίχνη των ηρώων μας και των παρακαταθηκών που μας άφησαν το δρόμο της ανανέωσης και της δημιουργίας μιας άλλης κοινωνίας των πολιτών. Εκείνης της κοινωνίας που θα στηρίζεται στη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Την πορεία αυτή σηματοδοτεί και η μορφή του δικού μας ήρωα Εμμανουήλ Παππά! Την πορεία αυτή προσυπογράφει και ο εμπνευσμένος λόγος του ποιητή μερικά χρόνια αργότερα:

«Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, δε θα πάψεις ούτε στιγμή να αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο…»

Ο κύριος Δράγιος ευχαρίστησε την κυρία Τερζή για την παρουσία της και για τον κοινό χαιρετισμό δικό της και του Δημάρχου και παρεκάλεσε να μεταφέρει στον Δήμαρχο κύριο Καλαθά, που λόγω ανυπερβλήτου κωλλύματος δεν μπόρεσε να παρασταθεί, τους πιο θερμούς χαιρετισμούς του Συλλόγου και της Εταιρείας και τόνισε απευθυνόμενος στην Πρόεδρο κυρία Τερζή, ότι περιμένει από τον Δήμαρχο και από την ίδια να κινήσουν τις διαδικασίες, για την δημιουργία του Πνευματικού – Πολιτιστικού Κέντρου Εμμανουήλ Παπάς, στο ιστορικό  και παραδοσιακό χωριό μας.

Ακολούθως η κυρία Νικόλτσιου κάλεσε τον επίσης συμπατριώτη και καταγόμενο από την ομώνυμη κοινότητα ομιλητή κύριο Γεώριο Βοζίκα, ερευνητή στο Κέντρο Ερεύνης Ακαδημίας Αθηνών, να αναπτύξει το θέμα « Ο Εμμανουήλ Παπάς και η επανάσταση στην Χαλκιδική, ο Ηρωας και το ηρωικό πρότυπο ως συντελεστές στην ιστορική και πολιτιστική εξέλιξη»

Αναφερομένη στον κύριο Βοζίκα είπε:  Ο κύριος Γεώργιος Βοζίκας έχει γεννηθεί στο Δημοτικό Διαμέρισμα Εμμανουήλ  Παπάς Σερρών.  Είναι διδάκτωρ Λαογραφίας με υποτροφία από το Ιδρυμα Κρατικών  Υποτροφιών και ερευνητής στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας στην  Ακαδημία Αθηνών.  Στο πλαίσιο των ενδιαφερόντων του έχει πραγματοποιήσει  αρκετές και πολυήμερες ερευνητικές αποστολές στην περιοχή των Σερρών με  αντικείμενο τον παραδοσιακό πολιτισμό και έχει πάρει μέρος σε διάφορα διεθνή  και τοπικά συνέδρια.  Εχει γράψει βιβλία για τον λαϊκό πολιτισμό, ένω άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

(Η ομιλία του κυρίου Βοζίκα θα δημοσιευτεί σε άλλος τεύχος).  Στο τέλος της ομιλίας του σε ένα παρατεταμένο χειροκρότημα ο κ. Δράγιος ευχαρίστησε τον συμπατριώτη μας κ. Γεώργιο Βοζίκα, όχι μόνο για την  εμπεριστατωμένη ομιλία του, αλλά ίσως είναι η πρώτη φορά  που η αναφορά στον Εθνικό μας Ηρωα, αφορούσε τόσο την πολεμική του δραστηριότητα και συνεισφορά του στον Αγώνα αλλά και στην προσωπικότητά του ως προτύπου στην Ιστορική και  Πολιτιστική εξέλιξη.

Τέλος ο Γενικός Γραμματέας της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας και τέως Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Εμμανουήλ Παπάς Αθηνών, που κατάγεται και αυτός από την ομώνυμη Κοινότητα, απηύθυνε χαιρετισμό στους παρισταμένους και αναφέρθηκε  στην ίδρυση του Συλλόγου που δημιουργήθηκε για την σύσφιξη των σχέσεων  των εδώ συγχωριανών μας, τόνισε ότι αποκλειστικός σκοπός ήταν η με κάθε  μορφή  προβολή της ζωής και της  δράσης  του Εμμανουήλ Παπά.  Αναφέρθηκε στα μνημεία του Ιστορικού χωριού που είναι ο Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου που χτίστηκε το 1805 με συμβολή και δαπάνες του Εμμανουήλ Παπά.

Στο Ναό επίσης υπάρχει το τέμπλο που είναι μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας, σκαλιστό αέρος, έγιναν  προσπάθειες για την συντήρησή του  που κρίθηκαν αναγκαίες, πήραμε υποσχέσεις  από την Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτας για την συντήρηση και περιμένουμε.  Το 1908 έγινε το καμπαναριό που και αυτό αρχιτεκτονικά είναι φανταστικό.   Πήραμε υποσχέσεις για την συντήρησή του  και για την αναπαλαίωση.  Το Παλαιό Σχολείο γνωστό ως Σχολαρχείο είναι ένα πραγματικό Αρχιτεκτονικό Αριστούργημα.  Είχε καεί και έμεινε με τους 4 τοίχους.  Αναστηλώθηκε πριν από 20 χρόνια και τώρα στον ισόγειο χώρο υπάρχει το ιστορικό Μουσείο Επανάστασης 1821 που έκανε ο Σύλλογός μας το 2003, με την συνδρομή του Βασίλη Νικόλτσιου.  Αρχίσαμε  έναν αγώνα τα 10 τελευταία χρόνια, σκοπεύοντας να αξιοποιηθεί ο γύρω χώρος από την Εκκλησία και το Σχολαρχείο και για αυτό το σκοπό  με τη συνδρομή των  συγχωριανών μας και  με μια  μικρή συμμετοχή του Δήμου Εμμανουήλ Παπά περιήλθαν στην ιδιοκτησία του Δήμου, τα γύρω οικόπεδα, με αγορά και ένα οικόπεδο από δωρεά που έκαναν οι κληρονόμοι της Ζωής συζύγου Στεργίου Καρανάσιου.  Στον χώρο αυτό προβλέπεται  να γίνει επέκταση του υφισταμένου Σχολαρχείου, στο οποίο κτίριο θα φιλοξενηθούν το Λαογραφικό και Εκκλησιαστικό Μουσείο και στον περιβάλλοντα χώρο, θα κατασκευαστεί  το Μαυσωλείο που θα τοποθετηθούν τα οστά του Εμμανουήλ Παπά, τα οποία έχουν μεταφερθεί από την Υδρα από το έτος 1971 και είναι τοποθετημένα στην βάση του ανδριάντα του Εμμανουήλ Παπά, στην Πλατεία Ελευθερίας.  Παράλληλα προβλέπεται και η αξιοποίηση της οικίας του Εμμανουήλ Παπά.  Είναι ένα μεγάλο όραμα, για να τιμηθεί ο μεγάλος Εθνικός μας Ηρωας.  Πήραμε υποσχέσεις, αλλά θα μου επιτρέψετε να πω «κούφια λόγια».  Εμείς όμως θα συνεχίσουμε τον Αγώνα στην πορεία που χαράψαμε.

 

Ακολούθως η κ Νικόλτσιου ανέφερε ότι θα προβληθεί ένα βίντεο που αφορά την σύντομη ιστορία και την δράση του Εμμανουήλ Παπά, του οποίου παραγωγός είναι η ΕΤ3 στην σειρά Λησμονημένοι άντρες, για να συνειδητοποιήσουμε και παραστατικά την μεγάλη προσφορά του Ηρωα. Επακολούθησε το βίντεο.

Ο κύριος Δράγιος συμπλήρωσε ότι η επιλογή μας για την προβολή αυτού του βίντεο, που ίσως μερικοί να το έχουν ξαναδεί, αλλά η επανάληψή του και ιδιαίτερα στην σημερινή εκδήλωση, δείχνει το πόσο αδικήθηκε ο Ηρωας και παραλείφθηκε η προβολή και η συνεισφορά του στον Αγώνα αυτού και της οικογενείας του, με τον θάνατό του ως και με τον θάνατο των τριών από τα έντεκα παιδιά του, που πολέμησαν και αυτά δίπλα στον Καραισκάκη και τον Παπαφλέσσα.

Η κυρία Νικόλτσιου είπε ότι αυτή την ιδανική μορφή  και το πρότυπο του μεγάλου Μακεδόνα  Αγωνιστή της επανάστασης του 1821, ήρθε η ώρα εδώ στην παλιά Βουλή όπου στεγάζεται το Εθνικό – Ιστορικό Μουσείο, να  τιμήσουμε με την δωρεά, του Πορτρέτου του Εμμανουήλ Παπά στο Μουσείο. Παρακαλείται ο κ. Δράγιος ως εκπρόσωπος του Συλλόγου και της Εταιρείας Εμμανουήλ Παπάς, να παραδώσει το πορτρέτο.

Παραδίδοντας το πορτρέτο ο  κύριος Δράγιος ανέφερε ότι η φύλαξη και η ανάρτηση του πορτρέτου του Εμμανουήλ Παπά στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, αποτελούσε έναν από τους κύριους στόχους του Συλλόγου για να βλέπουν οι επισκέπτες και να αντλούν τα διδάγματα αρετής, φιλοπατρίας και αυτοθυσίας για το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας.  Το πορτρέτο αυτό φιλοτέχνησε ο συμπατριώτης μας, που κατάγεται από την ομώνυμη γενέτειρα του Ηρωα, κ. Αθανάσιος Βοζιάνης τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για την χειρονομία του να το δωρίσει στον Πολιτιστικό Σύλλογο Αθηνών, προκειμένου να παραδοθεί στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.  Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Πρόεδρο του Μουσείου  τον κ. Διονύσιο Μινώτο, τον Γενικό Γραμματέα του Μουσείου κ Ιωάννη Μαζαράκη – Αινειάν και την Διευθύντρια του Μουσείου κ. Ευθυμία Παπασπύρου, οι οποίοι μετά την υποβολή του αιτήματός μας, αυθημερόν μας ανακοίνωσαν την απόφασή τους να δεχθούν το πορτρέτο του Εμμανουήλ Παπά.  Τους ευχαριστούμε επίσης για την παραχώρηση της αιθούσης, δωρεάν και χωρίς επιβάρυνση για την σημερινή εκδήλωση.

Κύριε Τσίμπανη εκ μέρους του Δ. Συμβουλίου του Πολιτιστικού Συλλόγου και της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Εμμανουήλ Παπάς, σας παραδίδω το Πορτρέτο του Εμμανουήλ Παπά ως εκπρόσωπο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας  της Ελλάδος.

 Δήλωση του Ταμία του Δ.Σ. Τσίμπανη

Πανοσιολογιότατε Εκπρόσωπε του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και
Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου.
Κυρία Αντιπρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων
Κύριοι Εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων
Κυρίες και κύριοι!

Εκ μέρους του Δ. Συμβουλίου της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας  της Ελλάδος,  ευχαριστώ και τα δύο Σωματεία σας, για την πολύτιμη αυτή προσφορά σας. Και την ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ « ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ» και τον ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ». Είναι πράγματι πολύτιμη η προσφορά σας , με αυτό το αξιόλογο έργο, γιατί αφ’ ενός μεν  συμπληρώνει τις σεπτές μορφές των ηρώων του 1821, αφ’ ετέρου δε αποδίδει την πρέπουσα τιμή και ευγνωμοσύνη, προς τον μεγάλο αυτό πατριώτη και αγνό ήρωα. Η μορφή του θα  στολίζει στο εξής το Μουσείο μας  και θα μας θυμίζει την μεγάλη Εθνική του  προσφορά, στην εδραίωση της επανάστασης του 1821, με την ηρωική και ένδοξη πατριωτική θυσία του.

Με την προσφορά σας αυτή , Εσείς, δίνετε και νέα  ακτινοβολία  στον αγνό αυτό πατριώτη και ήρωα και την πρέπουσα ευγνωμοσύνη. Γιατί αν η μνήμη χαθεί, χάνεται και ο ήρωας και η προσφορά του.

Μελετώντας την ζωή εκείνων των μεγάλων μορφών  της Επανάστασης του 1821 διαπιστώνει κανείς  ότι όλοι τους είχαν πραγματική πίστη στο Θεό και άμετρη αγάπη στην Πατρίδα. Αξίες, που σήμερα ελάχιστοι υπηρετούν.  Τις αξίες αυτές δεν τις κρατούσαν κρυφές, αλλά τις ομολογούσαν σε κάθε στιγμή και θυσιάζονταν γι’ αυτές. Και αυτή η ομολογία,  αλλά και η αγνή και άδολη υπηρέτησή τους, έσπερνε την εμπιστοσύνη και την υπακοή και τον ενθουσιασμό, σε όσους τους ακολουθούσαν.

Ας κάνουμε μια σύγκριση εκείνων των μορφών και ηγετών του λαού μας  τότε,  με μερικούς  ηγέτες μας σήμερα!

Πιστεύω ότι είναι καιρός, να ξαναθυμηθούμε  και να αναβαπτισθούμε σε αυτές τις αληθινές αξίες, του γένους μας, για να βγούμε, από το σημερινό αδιέξοδο. Άλλωστε ένας από τους στόχους του Μουσείου μας είναι και η διατήρηση της Εθνικής Μνήμης.

Δε θα σας κουράσω άλλο. Επιτρέψτε μου μόνο να εκφράσω  τις ευχαριστίες μου στο Θεό ,  για  τις ευκαιρίες, που μου δίνει έτσι ώστε να   με φέρνει πάντα  κοντά στην περιοχή των Σερρών  και σε ανθρώπους του Νομού σας.  Πρώτη φορά  το καλοκαίρι του1978, ως μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, την οποία ακόμη υπηρετώ,  μου ανατέθηκε η χαρτογράφηση του Σπηλαίου της Αλιστράτης. Έκτοτε, κάθε τόσο, κάτι πάλι συμβαίνει και με φέρνει κοντά  με αξιόλογους ανθρώπους του Νομού σας  και με τον Νομό σας γενικότερα. Θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή, γι’ αυτές τις συμπτώσεις. Επιτρέψτε μου να σας εκφράσω τα Συγχαρητήριά μου για αυτή την πατριωτική σας  ενέργεια προς τιμήν του Μεγάλου Πατριώτη,  Μεγάλου Εθνικού Ήρωα και Αρχιστράτηγου των Μακεδονικών Δυνάμεων του 1821, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ. Να σας ευχηθώ ακόμη Καλή Επιτυχία στο Έργο σας και να σας ευχαριστήσω και πάλι για την προσφορά σας αυτή προς το Μουσείο της Εταιρείας μας. Σας ευχαριστώ.

Ευάγγελος Τσίμπανης.

Επακολούθησε ο ύμνος του Εμμανουήλ Παπά τον οποίο μελοποίησε ο  γνωστός μας Σερραίος καλλιτέχνης, συνθέτης - ερμηνευτής κ. Πασχάλης Τόνιος.

Στο τέλος της εκδήλωσης ο  κ. Δράγιος, ευχαρίστησε όλους για την συμμετοχή τους και κατέληξε τονίζοντας, ότι αυτός ήταν ο Εμμανουήλ Παπάς που η Εθνική του προσφορά ήταν ανεκτίμητη και αποτελεί πρότυπο προς μίμηση, στη δύσκολη οικονομική περίοδο που περνάμε, να βρει μιμητές που θα συμβάλλουν στην οικονομική ανεξαρτησία της χώρας.

Επιμέλεια κ. Αριστείδη Δράγιου

 

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν. ΣΕΡΡΩΝ κ. ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΒΛΑΧΒΕΗ

Ομολογώ πως κάθε εκδήλωση που διοργανώνεται προς τιμήν του  Εμμανουήλ Παπά, πάντα μου δημιουργεί ένα ξεχωριστό συναίσθημα.

Ένα συναίσθημα υπερηφάνιας, τόσο ως Ελληνα, αλλά κυρίως ως Σερραίου. Ο «πληρεξούσιος αρχηγός και διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων του Αγίου Ορους, της Κασσάνδρας και της Θεσσαλονίκης», ορισμός που του δόθηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, αψήφησε τους κινδύνους για τον ίδιο και την οικογένειά του, απαρνήθηκε την πλούσια ζωή που ζούσε ως έμπορος και έθεσε υπεράνω όλων την αναγέννηση του έθνους και την επανάσταση.  Εκανε το νομό Σερρών περήφανο, αλλά δυστυχώς δεν μπόρεσε να τον δει να αναπνέει τον αέρα της ελευθερίας.

Χάρη σε αυτόν όμως, όπως και σε πολλούς άλλους πατριώτες, μπορούμε πλέον εμείς να απολαμβάνουμε τους καρπούς της ελευθερίας.

Τέτοιες πρωτοβουλίες από το Σύλλογό σας είναι αξιέπαινες.

Δυστυχώς όμως, οι υποχρεώσεις μου θα πρέπει να με κρατήσουν στις  Σέρρες κατά την ημερομηνία της εκδήλωσης, αν και ειλικρινά θα ήθελα  να βρίσκομαι μαζί σας.  Να ξέρετε όμως πως θα στηρίζω πάντα τέτοιες πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο την ανάδειξη της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας.

Εύχομαι καλή χρονιά σε όλους
Μενέλαος Βλάχβεης
Βουλευτής Ν. Σερρών – Νέα Δημοκρατία

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν. ΣΕΡΡΩΝ κ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ

Κυρίες και Κύριοι,

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση να παρευρεθώ στην εκδήλωση τιμής του  Αρχιστρατήγου των Μακεδονικών  Δυνάμεων του 1821 Εμμανουήλ Παπά, που διοργανώνετε  για τη  συμπλήρωση  των 191 χρόνων από το θάνατό του και με αφορμή την παράδοση του πορτρέτου του Μακεδόνα ήρωα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.  Δυστυχώς, λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων στην  ιδιαίτερη πατρίδα μας, τις Σέρρες, δεν κατέστη δυνατό  να είμαι σήμερα  κοντά σας.

Πρόκειται για μία πολύ σημαντική στιγμή απόδοσης οφειλόμενης τιμής στο μεγάλο  Σερραίο ήρωα, που θυσίασε τα πάντα, περιουσία, οικογένεια, την ίδια του τη ζωή, στον Αγώνα για την ανεξαρτησία της  Πατρίδας μας.  Ασφαλώς απομένουν να γίνουν ακόμη πολλά, προκειμένου ο Εμμανουήλ Παπάς να  αποκτήσει τη θέση, που του αξίζει στο  πάνθεον των ηρώων του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1821.

Είναι καθήκον όλων μας να συνεχίσουμε τις προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση.

Σας συγχαίρω θερμά για τις μέχρι σήμερα ενέργειές σας και τον αγώνα σας για την αναγνώριση του  Εμμανουήλ Παπά ως Εθνικού μας Ηρωα και δηλώνω πως θα βρίσκομαι πάντα στο πλευρό σας σε ό,τι χρειαστείτε, στη δίκαιη αυτή προσπάθεια!

Με τιμή,
Φωτεινή Αραμπατζή
Βουλευτής Σερρών

 

Ο Εμμανουήλ Παπάς και η επανάσταση στη Χαλκιδική. Ο ήρωας και το ηρωικό πρότυπο ως συντελεστές στην ιστορική και πολιτισμική εξέλιξη*

  

Γιώργος Βοζίκας

δρ Λαογραφίας - Ερευνητής στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών

 

Κυρίες και κύριοι,

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο και τα Διοικητικά Συμβούλια του Πολιτιστικού Συλλόγου Αθηνών και της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας "Εμμανουήλ Παπάς" για την τιμή που μου έκαναν με την πρόσκλησή τους να μιλήσω σήμερα εδώ, με αφορμή την ανάρτηση του πορτραίτου του Εμμανουήλ Παπά στην πινακοθήκη του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

Είναι μεγάλη ευθύνη και πρόκληση για μένα να αναμετρηθώ με το παρελθόν μου καθώς μεγάλωσα ακούγοντας συχνά μέσα στο πατρικό μου σπίτι για τα ανδραγαθήματα του Εμμ. Παπά αλλά και διαβάζοντας, επίσης συχνά, για αυτόν στα διάφορα περιοδικά και βιβλία που εξέδωσαν κατά καιρούς οι σύλλογοι των αποδήμων που εδρεύουν στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Βρισκόμαστε σε ένα χώρο κατάφορτο με ιστορικές μνήμες από προσωπικότητες που με τις πράξεις τους αναδείχθηκαν σε ήρωες. Το να μιλά κανείς για ήρωες, για κλήση του καθήκοντος και για αίσθηση της αποστολής, στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους ήρωες, σε μια εποχή που οι μεγάλες εθνικές αφηγήσεις υποχωρούν, μοιάζει σήμερα να είναι παρωχημένο[i]. Στο επίπεδο της ιστοριογραφίας η παραδοσιακή πολιτική ιστορία φαίνεται να χάνει έδαφος δίνοντας χώρο σε άλλες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις. Αναφέρω ενδεικτικά την πρωτοπόρα γαλλική σχολή των Annales, η οποία δίνει προτεραιότητα στην μακρά διάρκεια και στις δομές της κοινωνίας.

Ακόμη είναι πιο δύσκολο να μιλά σήμερα κανείς για ήρωες όταν οι πολιτικές συνθήκες έχουν γίνει πιο πολύπλοκες και το πατριωτικό εύκολα μπορεί να παρερμηνευτεί και να ταυτιστεί με τη μισαλλοδοξία.

Σήμερα ζούμε σε αντιηρωικές εποχές. Κι αυτό γιατί βασικές προϋποθέσεις της ηρωικής πράξης σε κοσμοθεωρητικό επίπεδο εγκαταλείπονται. Οι απόλυτες αξίες έχουν ξεθωριάσει και οι σαφείς οριοθετήσεις σε όλα τα επίπεδα έχουν θολώσει καθιστώντας κυρίαρχο το σχετικισμό, το συγκρητισμό και την ετερογένεια.

Πρόκειται για έννοιες οι οποίες επεξεργάζονται ίσως καλύτερα την πραγματικότητα, καθώς αναδεικνύουν τον υπαρκτό, σύνθετο, χαρακτήρα της, ο οποίος μέχρι πρότινος αγνοείτο. Όμως από την άλλη μεριά η άκριτη υιοθέτηση αυτών των εννοιών στην κοινωνική και ιστορική ανάλυση, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ίδια η πραγματικότητα, αντί να βοηθά στην κατανόησή της πολλές φορές τη συσκοτίζει και κάποτε επιβάλλεται σε αυτήν. Εκείνο που θέλω να πω είναι ότι πέρα από τις δομές της κοινωνίας και της οικονομίας που στη μακρά διάρκεια του χρόνου παίζουν ίσως τον καθοριστικότερο ρόλο στην ιστορική αλλαγή υπάρχουν από την άλλη μεριά και οι προσωπικότητες που τις εκφράζουν. Με τη δράση τους αυτές οι προσωπικότητες κάποτε συμβάλλουν στην ενεργοποίηση διαδικασιών που είχαν ήδη ωριμάσει μέσα στην κοινωνία, αλλά δεν είχαν ακόμη εκφραστεί, και συντελούν έτσι στην προώθηση της ιστορίας ένα βήμα πιο πέρα. Το σημαντικότερο όμως από όλα είναι ότι η δράση τους αυτή δεν σταματά με το τέλος της ζωής τους αλλά συνεχίζεται εις το διηνεκές.

 

Κάθε φορά που κάποιος έρχεται αντιμέτωπος με τις ηρωικές μορφές και προσπαθεί να τις κατανοήσει προκειμένου να συλλάβει το μέγεθος και την ποιότητα της ηρωικής τους δράσης κάποια ζητήματα έρχονται σχεδόν νομοτελειακά στο προσκήνιο. Ποια είναι γενικά τα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου που τον κατατάσσουν στην κατηγορία του ήρωα, ποιες είναι οι αξίες που ενέπνευσαν την ηρωική τους δράση και τέλος ποια είναι η σημασία τους στην ιστορική και πολιτισμική εξέλιξη της κοινωνίας.

Το ηρωικό πρότυπο έχει μια μακρά παράδοση στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού και γνωρίζει πολλές εκφάνσεις (πολιτικές, θρησκευτικές, κοινωνικές κ.λπ.). Πρόκειται για πρόσωπα που ξεχώρισαν για την αφοσίωσή τους στα ιδανικά που πίστεψαν, με τη δράση τους συνετέλεσαν στην ιστορική πρόοδο και τελικά για τους παραπάνω λόγους αναδείχτηκαν σε κοινωνικά πρότυπα. Οι αγώνες τους ενέπνευσαν νέους ήρωες και λειτούργησαν καταλυτικά στην κατεύθυνση της ιστορίας και του πολιτισμού ενός λαού.

Αν θέλαμε να δώσουμε σε συντομία τον ορισμό του ήρωα θα λέγαμε πως ο ήρωας είναι μια θετική εξαίρεση στον κανόνα. Αυτή συνίσταται αφενός μεν στο γεγονός ότι η δράση του ήρωα ξεφεύγει από το μέσο όρο, αφετέρου δε στο ότι εμπνέεται από ευγενή ιδανικά, το τονίζω αυτό, και γενικά ανταποκρίνεται στις πιο υψηλές προσδοκίες που μπορεί να έχει κανείς από τον άνθρωπο.

Ο ήρωας έρχεται συχνά αντιμέτωπος με αντίξοες συνθήκες και αυτό είναι που κάνει κυρίως τη δράση του ηρωική. Υπό αυτή την έννοια η ηρωική πράξη μπορεί να θεωρηθεί ως μια κάθετη αντίθεση στην υπάρχουσα πραγματικότητα, ως μια έμπρακτη δήλωση της αναντιστοιχίας του επιθυμητού με την πραγματικότητα, και παράλληλα της επιθυμίας του ήρωα για μεταμόρφωση αυτής της πραγματικότητας ακόμη και με κίνδυνο της ζωής του. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ο ήρωας μετατρέπεται σε θετικό κοινωνικό πρότυπο, το οποίο καλούμαστε να φθάσουμε κάποτε.

Η ελληνική ιστορία έχει αναδείξει πολλές τέτοιες θετικά εξέχουσες προσωπικότητες ήρωες, άλλοτε αναγνωρισμένες και αφανείς. Ο Εμμανουήλ Παπάς ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Ωστόσο η αναγνώρισή του από την επίσημη ιστορία είναι δυσανάλογη της δράσης του και της προσφοράς του, για λόγους που δεν είναι της στιγμής να αναπτύξουμε.

Αλλά ας ξεκινήσουμε τα πράγματα από την αρχή. Στην περίοδο που εξετάζουμε, τέλη του 18ου και αρχές του 19ου αιώνα, επικρατεί αναβρασμός στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο (σερβική εξέγερση με συμμετοχή Ελλήνων, Ρωσοτουρκικός Πόλεμος κ.λπ.). Στο ελλαδικό χώρο παράλληλα με την οικονομική άνθηση της Θεσσαλονίκης και των άλλων αστικών κέντρων της Μακεδονίας σημειώνεται και η εθνική αφύπνιση των Ελλήνων. Αυτήν την περίοδο δραστηριοποιείται και ο Εμμανουήλ Παπάς.

Γεννήθηκε στη μικρή κωμόπολη των Σερρών, τη Δοβίστα, το 1772. Κατόρθωσε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να αναδειχθεί οικονομικά και να ξεχωρίσει. Όπως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος στην πολύτιμη σχετική μονογραφία του για τον Εμμανουήλ Παπά, όπου δημοσιεύονται επιστολές του από τον αγώνα, «ξεκίνησε από το Δοβίστα με πολύ λίγες γραμματικές γνώσεις, όπως φαίνεται από τις ιδιόχειρες σημειώσεις του, δηλαδή τις χρονολογίες του γάμου και της γεννήσεως των παιδιών του, καθώς και με λίγα χρηματικά μέσα, όπως όλοι γενικά οι Έλληνες της εποχής· […] Ευφυής όμως και τολμηρός δεν άργησε αρχίζοντας από μικρέμπορος να εξελιχθεί σε μεγαλέμπορο των Σερρών, με καταστήματα στην Κωνσταντινούπολη και στη Βιέννη, ν' αποκτήσει σημαντική περιουσία, κινητή και ακίνητη, επάνω από 300.000 τάλιρα, να γίνει δανειστής των Τούρκων αγάδων και μπέηδων της περιοχής, να συνάψει στενές σχέσεις μαζί τους και να τους επηρεάζει»[ii]. Ανάμεσα σε αυτούς που βοήθησε οικονομικά ο Εμμανουήλ Παπάς είναι και η γενέτειρά του, στην οποία χορηγήθηκε δάνειο για τις κοινοτικές ανάγκες της, με ευνοϊκούς όρους για την εποχή εκείνη[iii], το οποίο μάλλον δεν εξοφλήθηκε ποτέ. Η περιουσία του εκτεινόταν και στο Παγγαίο όπου, σύμφωνα με έγγραφα που βρέθηκαν στο αρχείο του, η οικογένεια του Εμμ. Παπά είχε υπό την ιδιοκτησία της ένα μεγάλο οίκημα πλούσια επιπλωμένο στην περιοχή του μοναστηριού της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας[iv].

Οι οικονομικές διαφορές με τον τοπάρχη Γιουσούφ Μπέη τον οδήγησαν το 1817 στην Κωνσταντινούπολη προκειμένου να διεκδικήσει το δίκιο του από την Πύλη. Εκεί γνωρίστηκε με μέλη της Φιλικής Εταιρείας, και το Δεκέμβριο του 1819 μυήθηκε σε αυτήν. Από εκεί και ύστερα ο Παπάς θα ενισχύει τακτικά τις χρηματικές ανάγκες του αγώνα από το προσωπικό του ταμείο μέχρι να εξαντληθούν τελείως τα οικονομικά του αποθέματα.

Η δράση του όμως δεν περιορίστηκε στην οικονομική ενίσχυση του αγώνα αλλά έλαβε και πιο προσωπικό χαρακτήρα καθώς ενεπλάκη και ο ίδιος στον πολεμικό αγώνα. Την ίδια στιγμή οι οικείοι του που άφησε πίσω γνωρίζουν διώξεις και η περιουσία του δημεύεται. Το Μάρτιο του 1821 ακολουθώντας την εντολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη ξεκινά την προετοιμασία της επανάστασης. Αγοράζει με δικά του χρήματα όπλα και πολεμοφόδια και αναχωρεί για το Άγιο Όρος με σκοπό να προετοιμάσει το έδαφος και να ξεσηκώσει τους κατοίκους της Μακεδονίας για την επανάσταση. Για πολλούς λόγους, που όμως εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι είχαν αδυναμίες, θεωρήθηκε ως η καταλληλότερη περιοχή για την έναρξη της επανάστασης το Άγιο Όρος. Στη δράση του ο Εμμανουήλ Παπάς βρήκε συμπαραστάτες μαχητές από την περιοχή της Χαλκιδικής και της ευρύτερης Μακεδονίας και ώς ένα βαθμό από τα νησιά του Αιγαίου. Όμως η αντίδραση των Τούρκων ήταν άμεση, ιδιαίτερα σκληρή, και τελικά η επανάσταση καταπνίγηκε εν τη γενέσει της βαμμένη στο αίμα.

Παρά την ατυχή κατάληξη της επανάστασης στη Χαλκιδική, ο ίδιος ο Εμμανουήλ Παπάς πέθανε βαριά στεναχωρημένος επάνω στο καράβι που τον πήγαινε στην Ύδρα το 1821, εντούτοις ο αγώνας του δεν υπήρξε μάταιος, καθώς κράτησε απασχολημένο μεγάλο τουρκικό στρατό στην περιοχή για αρκετό χρονικό διάστημα, γεγονός που έμμεσα ενίσχυσε τον απελευθερωτικό αγώνα στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας. Στην πρακτική εποχή που ζούμε σήμερα έχουμε μάθει να αποτιμούμε μια ενέργεια με βάση τα πρακτικά της αποτελέσματα, και στην προκειμένη περίπτωση που εξετάζουμε, με βάση τα αποτελέσματα στις μάχες. Ωστόσο νομίζω πως ο αγώνας του 1821 ήταν πολυεπίπεδος, και έτσι θα πρέπει να τον βλέπουμε. Η δε συμβολή του Εμμανουήλ Παπά νομίζω πως υποβαθμίζεται εξαιρετικά εάν περιορίσουμε τη δράση του στον πολεμικό τομέα.

Παρά τη δημοσίευση του πολύτιμου αρχείου του Εμμ. Παπά και τις πλούσιες πληροφορίες που αποκομίζουμε από αυτό, έχω την εντύπωση πως έχουμε ακόμη αρκετά πράγματα να γνωρίσουμε για αυτόν. Και αναφέρομαι κυρίως στον ιδεολογικό τομέα. Η πρόθεση του Εμμανουήλ Παπά όταν πήγε στην Κωνσταντινούπολη δεν ήταν να εγγραφεί στη Φιλική Εταιρεία, ούτε να συμμετάσχει στον επαναστατικό αγώνα. Ωστόσο πιστεύω πως αυτό δε θα γινόταν, ούτε θα οδηγούταν ο ίδιος προς αυτήν την κατεύθυνση, εάν δεν υπήρχε από πίσω ένας πολιτισμός, μια παιδεία, που να συμφωνεί με αυτήν την ενέργεια. Αναφέρομαι στον πολιτισμό που βασίζεται στις αξίες της πατρίδας, της ελευθερίας και του γένους, οι οποίες για τον ίδιο ήταν κεντρικές όπως αυτό φαίνεται μέσα από την αλληλογραφία του[v]. Απόδειξη της ουσιαστικής θέσης που είχαν αυτές οι αξίες μέσα στη ζωή του Εμμανουήλ Παπά είναι το γεγονός ότι αυτές δεν παρέμειναν μετέωρες μετά το θάνατό του αλλά μεταλαμπαδεύτηκαν στους γιους του[vi]. Η συνέχεια είναι εντυπωσιακή. Οι μεγαλύτεροι γιοι του συμμετείχαν στον αγώνα της Ελλάδας για την εθνική ανεξαρτησία. Ο πιο μεγάλος γιος του, ο Αθανασάκης σκοτώνεται στη Χαλκίδα, ο Γιαννάκης σκοτώνεται στο Μανιάκι και ο Νικολάκης στο Καματερό. Επίσης ο σπουδαγμένος στην Ευρώπη Αναστασάκης έλαβε κι αυτός μέρος στην εθνική ανεξαρτησία συμμετέχοντας στον εμβληματικό αγώνα της επαναστατημένης Ελλάδας, στο Μεσολόγγι το 1825.

Οπωσδήποτε ο πατέρας τους σε ψυχολογικό επίπεδο λειτούργησε ως ηρωικό πρότυπο, το οποίο τους παρακίνησε να δώσουν και τη ζωή τους για την Ελλάδα. Ωστόσο σε πολιτισμικό επίπεδο πίσω από τη στάση τους υπήρχε επίσης μια παράδοση ηρωικών προτύπων, η οποία αντίστοιχα ενέπνεε μια τέτοια στάση και η οποία, με βάση μαρτυρίες, ήταν γνωστή στα παιδιά του. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κάποιος την άκρως συγκινητική αυτοθυσία τους! Η παράδοση αυτή, λόγια κατά βάση με αρχαιοελληνικές αναφορές, υποστηριζόταν και από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που είχε διαμορφώσει ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός την εποχή εκείνη, ιδιαίτερα στον απόδημο ελληνισμό της Ευρώπης, συνδυάζοντας τον Ορθό Λόγο του γαλλικού Διαφωτισμού με το γερμανικό Ρομαντισμό. Παρεμπιπτόντως να πούμε ότι ο Εμμανουήλ Παπάς είχε μια πλούσια βιβλιοθήκη, προφανώς για τις ανάγκες των παιδιών του, ενώ τα ονόματα των παιδιών του αναφέρονται σε αρκετές εκδόσεις βιβλίων της εποχής εκείνης ως συνδρομητών[vii]. Μάλιστα στην απογραφή των περιεχομένων του οικήματος που είχε η οικογένεια στην περιοχή της Εικοσιφοίνισσας αναφέρεται «εν δουλάπι με βιβλία αρκετά», και «εν σώμα λεξικά του Γαζή»[viii] που προφανώς είναι το γνωστό τρίτομο λεξικό της αρχαίας ελληνικής του Βολιώτη Άνθιμου Γαζή[ix], ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Να πώς εκφράζεται η παράδοση των ηρωικών προτύπων στην οποία αναφερόμαστε στην περίπτωση του Αναστασάκη. Ο σπουδασμένος στην Εσπερία γιος του Εμμανουήλ Παπά, ο οποίος ήταν κάτοχος πλούσιας κλασσικής βιβλιοθήκης με βιβλιοκτηρόσημο και παράλληλα μεταφραστής, εμπνεόμενος από την κλασσική ηρωική παράδοση, γράφει σε μια επιστολή του ακολουθώντας το ύφος της εποχής εκείνης, τον τρόπο που πήρε την απόφαση να αφήσει τον εμπορικό οίκο του πατέρα του στη Βιέννη και να αγωνιστεί για την Ελλάδα: «Μια γυναικεία μορφή στεκόταν πάντα μπροστά στα μάτια μου θλιμμένη, κλαμένη, πληγωμένη, βαριά αλυσοδεμένη. Πάντα με κοίταζε με βλέμμα ατενές χωρίς να μου μιλεί. Αλλά τέλος, πριν από λίγες μέρες μου είπε θυμωμένα: Παιδί μου, πάψε πια να είσαι σκυθρωπός! Πάψε να είσαι μόνο ο Αναστάσιος Εμμ. Παπά, ο γιος του καλού σου πατέρα! Είσαι ένας Μακεδόνας και το καθήκον σε καλεί. […] Γίνου ένας Αριστόδημος και κάτω απ' αυτό το όνομα πολέμα για την Πατρίδα! [Και λίγο πιο κάτω απευθυνόμενος στον αδελφό του] Ο θάνατος για την Πατρίδα είναι το γλυκύτερο χάρισμα. Ας γίνει ό,τι μου κλώθει η μοίρα μου. Αν πεθάνω, μη λυπάσαι, αδελφέ μου! Για την Πατρίδα πεθαίνω ευχαρίστως»[x].

Μπορεί ο αγώνας του Εμμανουήλ Παπά να μη στέφθηκε από επιτυχία ωστόσο η σημασία τού αγώνα του και της ηρωικής του δράσης αναγνωρίστηκε από τους μετέπειτα, είναι αλήθεια όχι στο βαθμό που αρμόζει σε μια τέτοια προσωπικότητα, και με την πρόοδο του χρόνου αναδείχτηκε ο ίδιος σε ένα ηρωικό πρότυπο για τις επόμενες γενιές προσαρμοσμένο στα ηρωικά πρότυπα του ελληνικού πολιτισμού. Η διαδικασία μεταλλαγής του Εμμανουήλ Παπά σε ηρωική προσωπικότητα εντοπίζεται χωρικά για ευνόητους λόγους κυρίως στον τόπο καταγωγής του, στη Δοβίστα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών.

Η συμβολή του Εμμανουήλ Παπά στον αγώνα του 1821 άρχισε να εμφανίζεται δειλά στην ελληνική ιστοριογραφία περίπου το 1860[xi]. Βρισκόμαστε στην περίοδο των πρώτων χρόνων του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Οι Έλληνες στρέφουν το ενδιαφέρον τους στο ιστορικό τους παρελθόν, διαβάζουν ιστορία και επισκέπτονται ιστορικούς τόπους για να τους γνωρίσουν από κοντά. Το 1865 χαρακτηρίζεται από τη Στρατιωτική Επιτροπή του Αγώνος ως αξιωματικός Β΄ τάξεως, παρέχοντας έτσι στα εναπομείναντα παιδιά του μια πενιχρή σύνταξη[xii].

Στην περιοχή των Σερρών που ακόμη ήταν τουρκοκρατούμενη εκείνη την περίοδο επικρατούσε σιγή επάνω σε αυτό το ζήτημα. Ωστόσο τα πράγματα αλλάζουν μετά την απελευθέρωση των Σερρών. Με την προσάρτηση των Νέων Χωρών το κράτος αρχίζει να επαναπροσδιορίζει τα όριά του και να αυτοπροσδιορίζεται. Ανάγκη αυτοπροσδιορισμού έχουν και οι κάτοικοι των περιοχών αυτών. Γι’ αυτό ερευνούν την ιστορία του τόπου τους και αναζητούν τη δική τους συμβολή στην εθνική ιστορία.

Σε αυτήν την περίοδο εκδίδεται στην πόλη των Σερρών το 1914 η ιστορική πραγματεία του Σερραίου, από το Ροδολίβος, Ευάγγελου Στράτη με τίτλο Εμμανουήλ Παπάς, η οποία έδωσε και το έναυσμα για τη μελέτη και αναγνώριση της δράσης του ήρωα[xiii]. Οι Σερραίοι μαθαίνουν για τον ήρωα του τόπου τους και ο Εμμανουήλ Παπάς ως συμβολικός αντιπρόσωπος της περιοχής λειτουργεί καταλυτικά στην ταύτιση των κατοίκων της περιοχής με τη διαδικασία γένεσης του νεοελληνικού κράτους και στην ενσωμάτωσή τους σε αυτό. Ενδεικτικό της σημασίας που είχε ο ίδιος ο ήρωας για τους κατοίκους της περιοχής των Σερρών είναι ότι το βιβλίο του Στράτη τυπώθηκε σε πάνω από χίλια εξακόσια αντίτυπα και διατέθηκε στις Σέρρες και σε άλλες περιοχές της Μακεδονίας[xiv].

Παράλληλα με πρωτοβουλία επιστημονικών φορέων, πολιτιστικών συλλόγων, στρατιωτικών συνδέσμων, ανδριάντες και προτομές του ήρωα τοποθετούνται σε καίρια και συμβολικά φορτισμένα σημεία της χώρας, στην πόλη των Σερρών, στη γενέτειρα του ήρωα, στην Αθήνα, στην Ύδρα, στη Χαλκιδική[xv]. Ακόμη οδοί, πλατείες, σύλλογοι, στρατόπεδα κ.λπ. παίρνουν το όνομα του Εμμανουήλ Παπά. Στην όλη προσπάθεια συχνά αρωγός ήταν θεσμικά και το ίδιο το κράτος, για τους δικούς του ιδιαίτερους λόγους.

Ο Εμμανουήλ Παπάς έπαιξε επίσης καθοριστικό ρόλο στην ιστορική και πολιτισμική εξέλιξη της γενέτειράς του. H από νωρίς εγκατάσταση του Εμμ. Παπά στην πόλη των Σερρών καθώς και διάφοροι άλλοι λόγοι φαίνεται πως δεν επέτρεψαν στο να δημιουργηθεί και διατηρηθεί μια σχετική προφορική παράδοση για αυτόν στο χωριό του. Όμως η έκδοση της μονογραφίας του Στράτη για τον Εμμανουήλ Παπά έπαιξε και εδώ καταλυτικό ρόλο στη αναγνώριση του ήρωα και τη διάσωσή του από την ιστορική λήθη, καθώς εκτός των άλλων όριζε τη Δοβίστα ως γενέτειρα του Εμμανουήλ Παπά. Φαντάζομαι πως η πραγματεία του Στρατή προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό και υπερηφάνεια στους κατοίκους του χωριού. Μόνο στη Δοβίστα με τη φροντίδα του Νικολάου Σίσκου και των λοιπών προκρίτων της κοινότητας διατέθηκαν στο χωριό διακόσια περίπου αντίτυπα από το συγκεκριμένο βιβλίο[xvi].

Η παρουσία του Εμμανουήλ Παπά επέδρασε καθοριστικά στη διαμόρφωση της ταυτότητας του χωριού και στην εξέλιξή του. Με άξονα αναφοράς τον ήρωα η κοινότητα απέκτησε ιστορικό βάθος και κεντρική θέση μέσα στην εθνική αφήγηση. Από την περιφέρεια βρέθηκε στο κέντρο της ιστορίας και του πολιτισμού της Μακεδονίας. Οι αλλαγές αυτές αποτυπώθηκαν και στην ονοματοθεσία του χωριού. Ο Στράτης προτείνει προς τιμή του ήρωα να μετονομαστεί η Δοβίστα σε «Εμμανουηλιάς»[xvii]. Τελικά δεκατρία χρόνια αργότερα το χωριό μετονομάζεται σε Εμμανουήλ Παπάς[xviii] και από ένα παραδοσιακό χωριό της Μακεδονίας και ευρύτερα του βαλκανικού χώρου μετατρέπεται σε ιστορικό τόπο της νεότερης ελληνικής ιστορίας και εξ αυτού του λόγου ανακηρύσσεται διατηρητέος οικισμός. Μέσα από την εξέλιξη αυτή καταλαβαίνει κανείς πως ο Εμμανουήλ Παπάς επέφερε σημαντικές αλλαγές στην ιστορία και τον πολιτισμό της κοινότητας.

Ο αγώνας όμως του Εμμανουήλ Παπά δεν τελείωσε. Πιστεύω πως συνεχίζεται ακόμη. Τώρα όμως το πεδίο των μαχών βρίσκεται στον ιδεολογικό τομέα. Είναι οι αναπαραστάσεις που διαμορφώνουμε για την ιστορία και τον πολιτισμό μας και οι οποίες προοιωνίζουν το μέλλον μας.

 

Οι κοινωνίες συχνά τιμούν τους ήρωές τους με γιορτές, τελετές, με αφηγήσεις στον προφορικό και γραπτό λόγο, με ενθυμήσεις κ.λπ. για πολλούς λόγους και κυρίως για να αποτελέσουν μια πηγή έμπνευσης στους νεώτερους. Μια τέτοια περίσταση είναι και η σημερινή. Πράγματι ζούμε σε δυσάρεστες αντιηρωικές εποχές, οι οποίες ωστόσο για να αλλάξουν χρειάζονται ήρωες. Ο Εμμανουήλ Παπάς άφησε παρακαταθήκη τις αξίες που ενέπνευσαν τον αγώνα του για την ανεξαρτησία της Ελλάδας και οι οποίες στις σημερινές δύσκολες εποχές που ζούμε μας καλούν να εμπνευσθούμε από αυτές για να δώσουμε το δικό μας αγώνα. Έναν αγώνα που είναι σύνθετος αλλά στη δομή του έχει πολλά κοινά στοιχεία με το δικό του αγώνα. Το πορτραίτο του Εμμανουήλ Παπά στην Πινακοθήκη του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου ανάμεσα στα πορτραίτα των άλλων ηρώων θα είναι εκεί για να μας δείχνει ως ηρωικό και κοινωνικό πρότυπο πως η πολυπόθητη προκοπή της πατρίδας για να έρθει χρειάζεται, όπως άλλωστε μας το έδειξε ο ίδιος με το παράδειγμά του, και την προσωπική μας υπέρβαση. Να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και χωρίς μισαλλοδοξία με βάση τις αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης να προτάξουμε το συλλογικό συμφέρον, το συμφέρον της πατρίδας, έναντι του προσωπικού.

Σας ευχαριστώ

 

Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013

 

* Κεντρική ομιλία στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο με την ευκαιρία της ανάρτησης του πορτραίτου του Εμμανουήλ Παπά στην πινακοθήκη του αναφερόμενου μουσείου. Για τις ανάγκες της δημοσίευσης προστέθηκε στο κείμενο ενδεικτική βιβλιογραφική τεκμηρίωση. 

[1] M. Gregory Kendrick, The Heroic Ideal: Western Archetypes from the Greeks to the Present, North Carolina: McFarland, 2010. Mike Featherstone, «The Heroic Life and Everyday Life», στο βιβλίο του ιδίου, Undoing Culture. Globalization, Postmodernism and Identity, London - Thousand Oaks - New Delhi: Sage Publications, 1997, σ. 54-71.

[1] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Εμμανουήλ Παπάς «Αρχηγός και υπερασπιστής της Μακεδονίας». Η ιστορία και το αρχείο της οικογενείας του, Θεσσαλονίκη: Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, 1981, σ. 33-34.

[1] Ό.π., σ. 51-52.

[1] Ό.π., σ. 232-234.

[1] Ό.π., σ. 54.

[1] Ό.π., σ. 189-202.

[1] Ευστράτιος Θ. Βαχάρογλου, «Σερραίοι φιλόμουσοι συνδρομητές σε ελληνικά βιβλία των ετών 1800-1912», Σερραϊκά Χρονικά, τόμ. 15ος (2004), σ. 159, 162 και αλλού.

[1] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, ό.π., σ. 233.

[1] Άνθιμος Γαζής, Λεξικόν ελληνικόν προς χρήσιν των περί τους παλαιούς συγγραφείς ενασχολουμένων, τόμ. 1ος, Εν Βενετία, 1809. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1816.

[1] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, ό.π., σ. 193-194.

[1] Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, τόμ. α΄, Εν Λονδίνω, 1853, σ. 220-224. Ιωάννης Φιλήμων, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής επαναστάσεως, τόμ. 1ος, Αθήναι, 1859, σ. 335-336, η αναφορά στον Εμμανουήλ Παπά ολοκληρώνεται στους υπόλοιπους τρεις τόμους. Αρκετά πιο νωρίς είχε εκδοθεί, στη γαλλική όμως γλώσσα, το έργο του F.- C.- H.- L. Pouqueville, Histoire de la régénération de la Grèce, tome III, Paris, 1824, σ. 59 κ.ε., στο οποίο γινόταν σχετική αναφορά στον Εμμανουήλ Παπά.

[1] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, ό.π., σ. 208.

[1] Ευάγγ. Γ. Στράτης, Ο Σερραίος αρχιστράτηγος των μακεδονικών δυνάμεων κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 Εμμανουήλ Παπάς, Σέρραι, 1914. Πιο πριν ο ίδιος είχε αναφερθεί συνοπτικά στον Παπά με την ευκαιρία ενός άρθρου του με τίτλο «Ιστορία των εκπαιδευτηρίων της πόλεως Σερρών», στο Μακεδονικόν Ημερολόγιον Παμμακεδονικού Συλλόγου, τεύχ. 2ο (1909), σ. 148-149. Έκτοτε σε όλες τις ιστοριογραφίες για το νομό Σερρών αφιερώνονται αρκετές σελίδες για τον Εμμανουήλ Παπά. Ενδεικτικά βλ. Πέτρος Πέννας, Ιστορία των Σερρών, 2η έκδ., Αθήναι: Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Σερρών - Μελενίκου, 1966 (πρώτη έκδοση 1938), σ. 124-169, ο οποίος κάνει μια εκτενή αναφορά στη δράση του Εμμανουήλ Παπά. Επίσης, Γιώργος Καφταντζής, Ιστορία της πόλεως Σερρών και της περιφέρειάς της, τόμ. 3ος, Θεσσαλονίκη, 1996, σ. 196-203.

[1] Βλ. το σχετικό κατάλογο συνδρομητών στη μονογραφία του Ευάγγ. Γ. Στράτη, ό.π., σ. 29-40.

[1] Γ. Βοζιάνης, «Ανδριάντες και προτομές του Εμμ. Παπά. Ένα σύντομο ιστορικό των προτομών και ανδριάντων του Εμμ. Παπά», περ. Εμμανουήλ Παπάς, τεύχ. 91 (2012), σ. 9-12. Ως παράδειγμα της διαδικασίας που ακολουθήθηκε για ένα τέτοιο έργο βλ. Πέτρος Κων. Σαμσάρης, «Το ιστορικό της ανέγερσης του ανδριάντα του Εμμανουήλ Παπά στην πόλη των Σερρών», περ. Μετά, τεύχ. 51 (1999), σ. 18-25.

[1] Ευάγγ. Γ. Στράτης, ό.π., σ. 37-38.

[1] «Δίκαιον θεωρούμεν ίνα η ονομαστή πολίχνη μετονομασθή 'Εμμανουηλιάς' ίνα ούτω μείνη εσαεί συνδεδεμένη μετά του ενδόξου αυτής τέκνου». Ό.π., σ. 38, υποσημ. 1.

[1] Περί μετονομασίας κοινοτήτων και συνοικισμών, Φ.Ε.Κ. 179Α - 30/08/1927. 

[i] 2010. Mike Featherstone, «The Heroic Life and Everyday Life», στο βιβλίο του ιδίου, Undoing Culture. Globalization, Postmodernism and Identity, London - Thousand Oaks - New Delhi: Sage Publications, 1997, σ. 54-71.

[ii] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Εμμανουήλ Παπάς «Αρχηγός και υπερασπιστής της Μακεδονίας». Η ιστορία και το αρχείο της οικογενείας του, Θεσσαλονίκη: Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, 1981, σ. 33-34.

[iii] Ό.π., σ. 51-52.

[iv] Ό.π., σ. 232-234.

[v] Ό.π., σ. 54.

[vi] Ό.π., σ. 189-202.

[vii] Ευστράτιος Θ. Βαχάρογλου, «Σερραίοι φιλόμουσοι συνδρομητές σε ελληνικά βιβλία των ετών 1800-1912», Σερραϊκά Χρονικά, τόμ. 15ος (2004), σ. 159, 162 και αλλού.

[viii] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, ό.π., σ. 233.

[ix] Άνθιμος Γαζής, Λεξικόν ελληνικόν προς χρήσιν των περί τους παλαιούς συγγραφείς ενασχολουμένων, τόμ. 1ος, Εν Βενετία, 1809. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1816.

[x] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, ό.π., σ. 193-194.

[xi] Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, τόμ. α΄, Εν Λονδίνω, 1853, σ. 220-224. Ιωάννης Φιλήμων, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής επαναστάσεως, τόμ. 1ος, Αθήναι, 1859, σ. 335-336, η αναφορά στον Εμμανουήλ Παπά ολοκληρώνεται στους υπόλοιπους τρεις τόμους. Αρκετά πιο νωρίς είχε εκδοθεί, στη γαλλική όμως γλώσσα, το έργο του F.- C.- H.- L. Pouqueville, Histoire de la régénération de la Grèce, tome III, Paris, 1824, σ. 59 κ.ε., στο οποίο γινόταν σχετική αναφορά στον Εμμανουήλ Παπά.

[xii] Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, ό.π., σ. 208.

[xiii] Ευάγγ. Γ. Στράτης, Ο Σερραίος αρχιστράτηγος των μακεδονικών δυνάμεων κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 Εμμανουήλ Παπάς, Σέρραι, 1914. Πιο πριν ο ίδιος είχε αναφερθεί συνοπτικά στον Παπά με την ευκαιρία ενός άρθρου του με τίτλο «Ιστορία των εκπαιδευτηρίων της πόλεως Σερρών», στο Μακεδονικόν Ημερολόγιον Παμμακεδονικού Συλλόγου, τεύχ. 2ο (1909), σ. 148-149. Έκτοτε σε όλες τις ιστοριογραφίες για το νομό Σερρών αφιερώνονται αρκετές σελίδες για τον Εμμανουήλ Παπά. Ενδεικτικά βλ. Πέτρος Πέννας, Ιστορία των Σερρών, 2η έκδ., Αθήναι: Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Σερρών - Μελενίκου, 1966 (πρώτη έκδοση 1938), σ. 124-169, ο οποίος κάνει μια εκτενή αναφορά στη δράση του Εμμανουήλ Παπά. Επίσης, Γιώργος Καφταντζής, Ιστορία της πόλεως Σερρών και της περιφέρειάς της, τόμ. 3ος, Θεσσαλονίκη, 1996, σ. 196-203.

[xiv] Βλ. το σχετικό κατάλογο συνδρομητών στη μονογραφία του Ευάγγ. Γ. Στράτη, ό.π., σ. 29-40.

[xv] Γ. Βοζιάνης, «Ανδριάντες και προτομές του Εμμ. Παπά. Ένα σύντομο ιστορικό των προτομών και ανδριάντων του Εμμ. Παπά», περ. Εμμανουήλ Παπάς, τεύχ. 91 (2012), σ. 9-12. Ως παράδειγμα της διαδικασίας που ακολουθήθηκε για ένα τέτοιο έργο βλ. Πέτρος Κων. Σαμσάρης, «Το ιστορικό της ανέγερσης του ανδριάντα του Εμμανουήλ Παπά στην πόλη των Σερρών», περ. Μετά, τεύχ. 51 (1999), σ. 18-25.

[xvi] Ευάγγ. Γ. Στράτης, ό.π., σ. 37-38.

[xvii] «Δίκαιον θεωρούμεν ίνα η ονομαστή πολίχνη μετονομασθή 'Εμμανουηλιάς' ίνα ούτω μείνη εσαεί συνδεδεμένη μετά του ενδόξου αυτής τέκνου». Ό.π., σ. 38, υποσημ. 1.

[xviii] Περί μετονομασίας κοινοτήτων και συνοικισμών, Φ.Ε.Κ. 179Α - 30/08/1927.

 

 

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ Μέρος 1ο

Στις 20 Ιανουαρίου του 2013 στην αίθουσα της Παλιάς Βουλής Ο σύλλογος Αθηνών "Εμμανουήλ Παπάς" και η ομότιτλη Αστική Εταιρεία παραδόσανε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο το πορτραίτο του Αρχιστρατήγου των Μακεδονικών δυνάμεων κατά την επανάσταση του 1821 για να αναρτηθεί δίπλα με τους άλλους ήρωες της πατρίδας μας.
Στο 1ο μέρος έχουμε το εισαγωγικό τμήμα με τους διάφορους χαιρετισμούς στο 2ο είναι ο κεντρικός ομιλητής κ. Γιώργος Βοζίκας και το 3ο μέρος η παράδοση του πορτραίτου και ο ύμνος προς τον Εμμανουήλ Παπά.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ Μέρος 1ο

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ Μέρος 2ο

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ Μέρος 3ο

 

 

Αρχιερατικό μνημόσυνο στη μνήμη του Εμμ.Παπά

 

Εκδήλωση Συλλόγου Εμμανουήλ Παπάς

Τη Κυριακή 3 Μαρτίου και ώρα 12:30 ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αθηνών «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ» διοργανώνει την ετήσια αποκριάτικη συνάντηση των μελών και φίλων του στην οικογενειακή ταβέρνα «Ο ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ» Κειριάδων 160 και Χαμοστέρνας στα Κάτω Πετράλωνα (τηλ.2103471165).

Πλούσιο μενού, ζωντανή μουσική, φαγητό και ποτό 20 ευρώ κατ’ άτομο.

Είναι μια ευκαιρία να βρεθούμε όλοι μαζί να χορέψουμε να ανταλλάξουμε απόψεις και να ενισχύσουμε το Σύλλογο.

Σας περιμένουμε !!!!!

Τηλ επικοινωνίας: Δράγιος Αριστείδης:6974858801 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Τόμπουλος Χρήστος:6974822528 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Τσιακμάκη Αγγελική:6977754902

 

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΜΕΛΩΝ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ 

Καλούνται όλα τα μέλη της Αστικής μη  Κερδοσκοπικής  Εταιρείας ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ στην ετήσια  Τακτική Γενική Συνέλευση στις 13 Ιανουαρίου 2013, ημέρα Κυριακή  και ώρα 11:00 π.μ.  στα Γραφεία του Πολιτιστικού Συλλόγου Εμμανουήλ Παπά Αθηνών, οδός Θεμιστοκλέους αριθ. 11 στον 2ο όροφο, με θέματα ημερησίας διάταξης: 1) Διοικητικός απολογισμός  της διαχείρισης του έτους 2012, 2) Ισολογισμός χρήσης 2012, 3) Προϋπολογισμός 2013, 4) Εγκριση εγγραφής μελών, 5) προτάσεις  για δραστηριότητες έτους 2013, 6) Λοιπά θέματα.  Οσα μέλη δεν μπορούν να παραστούν να στείλουν την εξουσιοδότησή τους στην άνω διεύθυνση  προς  ένα οποιοδήποτε μέλος της Διαχειριστικής Επιτροπής που είναι: 1) Δράγιος Αριστείδης, 2) Τσιάλας Στέργιος, 3) Νικόλτσιος Κωνσταντίνος και 4) Μούργκος Στέργιος ή  στο Fax 210- 3810577, τηλ επικοινωνίας 210-3825914.  Σε περίπτωση που δεν υπάρξει απαρτία η Γενική Συνέλευση θα πραγματοποιηθεί την μεθεπομένη Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013, η οποία ημερομηνία είναι και η πιθανή για την πραγματοποίηση της Γενικής Συνέλευσης.

Για την Διαχειριστική Επιτροπή

 

Ο Πρόεδρος                                                        Ο Γενικός Γραμματέας

 

Αριστείδης Δράγιος                                             Μούργκος Στέργιος

 

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ

 

Καλούνται όλα τα μέλη του Πολιτιστικού  Συλλόγου «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ ΑΘΗΝΩΝ» στην Γενική Συνέλευση των μελών που θα πραγματοποιηθεί  στις 17 Φεβρουαρίου  2013 ημέρα Κυριακή και ώρα 11:30 π.μ. στην Αθήνα, στην Αίθουσα της ΣΕΡΡΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Αθηνών, οδός Μενάνδρου αριθμός  20, 7ος όροφος τηλ 210 – 5240108 – 6974858801, κατά την οποία θα γίνει ο απολογισμός  των πεπραγμένων  του Δ. Συμβουλίου και εκλογή νέου Δ. Συμβουλίου  και Ελεγκτικής Επιτροπής.

Με εκτίμηση

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

 

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                            Ο ΓΕΝ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

 

     [ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΡΑΓΙΟΣ]                                                [ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΙΑΚΜΑΚΗ]                                                         

 Συνταξιούχος Συμβολαιογράφος                                    Δημοτική υπάλληλος

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

 

  Ο Σύλλογος και η Εταιρεία με την συμπλήρωση 191 χρόνων από του θανάτου του Εμμανουήλ Παπά, με την ευκαιρία της φύλαξης και της ανάρτησης του πορτρέτου του Εμμανουήλ Παπά στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο θα διοργανώσουν ειδική εκδήλωση στην μνήμη του, στην αίθουσα της παλαιάς Βουλής  (όπου στεγάζεται το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο) στις 20 Ιανουαρίου 2013, ημέρα Κυριακή και ώρα 12:00 μμ.

 Για το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου και τη Διαχειριστική Επιτροπή Εμμανουήλ Παπάς

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Αριστείδης Α. Δράγιος

ekdilosi1

ekdilosi2

 

 

 

Ρεπορτάζ από την ημερήσια καθημερινή εφημερίδα του Ν.Σερρών "Πρόοδος"

efimerida-papas-s